Գրականություն

Մուշեղ Իշխան

Մուշեղ Իշխանը ծնվել է Թուրքիայի Անկարայի նահանգի Սիվրի-Հիսար գյուղաքաղաքում,1914- ին։ 1915-ին Ճանտերեճյանների ընտանիքը տեղափոխվել է, 1923-ին՝ հաստատվել Դամասկոսում։ Մամուլում հաճախ նրա ծննդյան թվական է հիշատակվել 1913-ը (այդ իսկ պատճառով էլ ծննդյան 50-ամյակին նվիրված «Ոսկե աշուն» ժողովածուն լույս է տեսել 1963-ին), սակայն հեղինակը հետագայում ճշտել է այն, երբ 37 տարիների բաժանումից հետո հանդիպել է հարազատ մորը (նրան որդեգրել և խնամել է հորեղբոր կինը)։ 1915-ին ընտանիքով աքսորվել է Դեյր Էզ Զորը։ Պատերազմից հետո վերադարձել է։ 1918-ին մահացել է հայրը։ Այնուհետև կրկին աքսորվել է։ 1928-ին ավարտել է Դամասկոսի Հայոց ազգային վարժարանը, 1935-ին՝ Բեյրութի Հայ ճեմարանը, 1938 – 1940 թթ. հետևել Բրյուսելի (Բելգիա) համալսարանի մանկավարժության և գրականության դասընթացներին։ 1941 – 1951-ին խմբագրել է Բեյրութի Ազդակը (օրաթերթ և շաբաթաթերթ)։ Հայ գրականություն է դասավանդել Բեյրութի Հայ ճեմարանում, որտեղ երկար տարիներ կատարել է նաև տնօրենի տեղակալի պարտականությունները։ Ճեմարանում Իշխանն աշխատեց մինչև իր կյանքի վերջին տարին՝ 1990 թվականը։

Տառապանք

Ցնորք է գուցէ մեր շուրջ ամէն բան,
Աչքերը մարդուն՝ խաբկանքի պաստառ,
Անցքերն աշխարհի՝ լոկ շարժանկար,
Ցնորք է գուցէ մեր շուրջ ամէն բան:
Կսկիծն է կեանքին միայն իրական,
Տառապանքը խոր ու բազմախորհուրդ,
Ամէն սրտի մէջ եռացող սնունդ,
Կսկիծն է կեանքին միայն իրական:
Յուշ է երազի՝ պահը խնդութեան,
Յոյսի արձագանք՝ ծափ ու ցնծութիւն,
Լուսնկայի ցոլք՝ ժպիտը մարդուն,
Յուշ է երազի՝ պահը խնդութեան:

Արցունքն է կեանքին միայն իրական,
Ամէն ժամ քամուող հիւթը այս հողին,
Մեր արբեցութեան հրաշէկ գինին,
Արցունքն է կեանքին միայն իրական:

Բանաստեղծության մեկնաբանությունը.

Մուշեղ Իշխանն իր Տառապանքը բանաստղծության մեջ նկարագրում է կյանքն այնպես, ինչպես որ կա: Այն հուսահատություն է ներշնչում, իսկ մարդիկ նախընտրում են հուսադրող ստեղծագործություններ՝ լավ ավարտով: Նա ասում է, որ ցնորք և խաբկանք է մեր շուրջ ամեն բան: Մարդիկ անկեղծ չեն: Արցունքն ու տառապանքն են միայն իրական, իսկ ժպիտը և խնդությունը՝ լոկ խաբկանք: Բանաստեղծությունն առաջացնում է հիասթափություն կյանքի նկատմամբ, սակայն այն նկարագրում է իրական կյանքը:

Զահրատ

Զահրատը ծնվել է Կոստանդնուպոլսում։ 1942 թվականին ավարտել է Կ. Պոլսի Մխիթարյանի լիցեյը և ուսումը շարունակել Ստամբուլի պետական համալսարանի դեղագործական և բժշկական ֆակուլտետներում, որոնք կիսատ է թողել։ Սովորել է Վիեննայի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում։ Աշխատակցել է պոլսահայ թերթերին, հանդեսներին, եղել «Մարմարա» օրաթերթի գրականության բաժնի վարիչ, «Սան» պարբերականի խմբագիր։1963 թվականին ամուսնացել է Անաիս Անդրեսայանի հետ։

Առաջին բանաստեղծությունները լույս են տեսել 1943 թվին։ Հաջորդաբար լույս է ընծայել «Մեծ քաղաքը», «Գունավոր սահմաններ», «Բարի երկինք», «Բանաստեղծություններ», «Ծայրը ծայրին» և այլ ժողովածուներ։ Հայաստանում լույս են տեսել «Մեծ քաղաքը» (1978), «Առանց քարի, առանց խաչի խաչքար» (1998) և «Բառերուն տակի քերթվածը» (2004)ժողովածուները։ Զահրատի բանաստեղծություններին բնորոշ են մեծ քաղաքում ապրող «փոքր» մարդու ողբերգականությունը, թեմաների բազմազանությունը, թարմ արտահայտչաձևերի յուրօրինակությունը։Զահրատի առանձին գրքեր թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, հունարեն, լիտվերեն:

Ոսպ ստկող կինը

Ոսպ մը – ոսպ մը – ոսպեր – ոսպ մը – քար մը – ոսպ մը – ոսպ մը – քար մը
Կանաչ մը – սև մը – կանաչ մը – սև մը – քար մը – կանաչ ոսպ մը
Ոսպ ոսպի քով – քար ոսպի քով – հանկարծ բառ մը – բառ ոսպի քով
Հետո բառեր – ոսպ մը – բառ մը – բառ բառի քով – հետո խոսք մը
Ու բառ առ բառ խոլ բարբառ մը – հինցած երգ մը – հին երազ մը
Հետո կյանք մը – ուրիշ կյանք մը – կյանք կյանքի քով – ոսպ մը – կյանք մը
Դյուրին կյանք մը – դժվար կյանք մը – ինչու դյուրին – ինչու դժվար
Բայց քով քովի կյանքեր – կյանք մը – հետո բառ մը – հետո ոսպ մը
Կանաչ մը – սև մը – կանաչ մը – սև մը – ցավ մը – կանաչ երգ մը
Կանաչ ոսպ մը – սև մը – քար մը – ոսպ մը – քար մը – քար մը – ոսպ մը:

English 10.05.2018

In the video a girl was talking about racism and education. First I thought what connection those 2 things could have with each other. She said that she got bullied and laughed at because of her skin color. Later she thought that the bullies were just narrow-minded. They were judging her because of where she was from. When she went to University, she was lonely and didn’t know anyone. All she knew was her studies and books. And she proved to the narrow minded racists that she was better than them.

In the end she asks a rhetorical  question “All of us  are born, but how many of us live?”

After watching this talk I started to think about the influence that bullying, humiliating others could have on their lives. At schools and and colleges they have to teach you to respect others, regardless of their nationality, taste, look, gender. They have to teach you to be a human being in the first place.

English 10.01.2018

Mrs. Knowles and her three sons were driving from Perth to Adelaide in the early hours one morning in 1988.When she saw a light flashing on the road ahead, she slowed down thinking that it was a traffic signal. Suddenly, a strange light seemed to be on top of the car, pulling it up off the road before dropping it down again.Feeling terrified and out of control, the family noticed a black powder seeping inside their car and smelt a horrible stench. Meanwhile, a local lorry driver following the same route as Mrs. Knowles confirmed that he has also seen the strange light in the distance. In a state of shock, they drove to the nearest town and reported the incident to the police. Thinking that the woman must have been so tired that she was dreaming, the police gave her a cup of tea hoping to calm her down. Finally, the police agreed to inspect the car and when they did, they saw the dust, smelt the smell and also noticed some small dents in the roof of the car. This story was quickly taken up by some people as proof of the presence of aliens on earth. Other people who prefer to believe in a scientific explanation have suggested that electrical forces in the atmosphere caused this and other incidents.

Կրոն(Հինդուիզմ)

Հինդուիզմը ստեղծվել է Հնդկական ենթամայրցամաքում, այն հնդկականկրոններից  մեկն է: Հինդուիզմի պատմական անվանումը սանաթան-դհարմա է, ինչը նշանակում է «հավերժ կրոն»:Հինդուիզմն աշխարհի ամենահին կրոններից մեկն է, որը արմատներով հասնում է մինչև վեդիական, հարապպական և դրավիդյան քաղաքակրթություններ, ինչի համար նրան համարում են կրոններից հնագույնը: Ի տարբերություն Աբրահամյան կրոնների, հինդուիզմը չի ունեցել հիմնադիր: Հինդուիզմը, հետևորդների թվով, երրորդ կրոնն է աշխարհում քրիստոնեությունից և իսլամից հետո։ Հինդուիզմը դավանում է ավելի քան 1 մլրդ. մարդ, որոնցից մոտ 950 միլիոն բնակվում են Հնդկաստանում և Նեպալում։ Կան երկրներ, որտեղ հինդուիզմի հետևորդները կազմում են բնակչության մեծամասնություն:

Քսաներորդ դարի երկրորդ կեսին հինդուիզմը տարածվել է Հնդկաստանի տարածքներից դուրս, անցել է ազգային սահմանները և ձեռք բերել բազմաթիվ հետևորդներ ամբողջ աշխարհում։ Լայն տարածում են գտել և սովորական են դարձել այնպիսի մտքերը, ինչպիսիք են կարման, յոգան և բուսակերությունը։ Հինդուիզմի որոշ ասպեկտները և գործառույթներ քննադատության են ենթարկվել։ Ամենից շատ քննադատության են արժանացել այրիների ինքնահրկիզման ծեսը և խտրականությունը, որը հիմնված է կաստայական պատկանելության վրա։

Հինդուիստների մեծամասնությունը ընդունում են աստվածային իրականությունը, որը ստեղծում, պահպանում և կործանում է տիեզերքը, բայց որոշ հինդուիստական ուղղություններ ժխտում են այդ գաղափարը: Հինդուիստների մեծամասնությունը հավատում է տիեզերական Աստծուն, որը միաժամանակ գտնվում է ամեն կենդանի էակի ներսում, և որին կարելի է մոտենալ տարբեր ուղիներով: Հինդուիստների հասկացողությամբ, բարձրյալին կարելի է երկրպագել անթիվ ձևերով. Շիվայի տեսքով, ինչպես մեծ ասկետ-յոգ, Նարասիմխայի գեղեցկուհու տեսքով, կամ նույնիսկ անձև քարի տեսքով: Բարձրյալ էակը կարող է դրսևորվել որպես տաճարի արձան կամ որպես այժմ ապրող Գարուններ ու սրբեր:

Գրականություն 10.01.2018

Առյուծ և աղվես

Առյուծը մի կորյուն ծնեց, և հավաքվեցին կենդանիները, որ տեսնեն և ուրախանան: Աղվեսը գալիս է բազմամբոխի մեջ և հանդիսականների ներկայությամբ բարձր ձայնով նախատում և անարգում է առյուծին, թե.

-Այդ է քո կարողությունը, մի կորյուն ես ծնել, այլ ոչ թե բազում:

Առյուծը հանդարտաբար պատասխանեց.

-Այո մի կորյուն եմ ծնել, բայց առյուծ եմ ծնել և ոչ թե աղվես:

 

Ծերունին և մահը

Մի օր մի ծեր մարդ անտառից փայտ կտրելով, դնելով իր ուսին և տանելով իր տուն, ճանապարհին հոգնելով, ստիպված եղավ գետնին դնել բեռը և օգնություն կանչել մահին: Եվ ահա ընդառաջ եկավ մահը և հարցրեց, թեե ինչու էր կանչում նրան:Այդ պահին ծերունին պատասխանեց.

-Որպեսզի տանես իմ բեռը: